Franchise – Nhượng quyền thương hiệu là gì?

Nhượng quyền thương hiệu là một hình thức kinh doanh trong đó một cá nhân hoặc tổ chức nào đó được phép sử dụng thương hiệu hoặc tên sản phẩm/dịch vụ của một công ty hoặc tổ chức khác để kinh doanh trong một thời gian nhất định, với một số ràng buộc tài chính nhất định. Điều này có thể bao gồm chi phí một lần hoặc phí thuê hàng tháng, cũng như một phần trăm của doanh thu hoặc lợi nhuận của cửa hàng.

Chi phí nhượng quyền thương hiệu

Hình thức kinh doanh nhượng quyền thương hiệu đang được nhiều doanh nghiệp sử dụng, đặc biệt là trong lĩnh vực spa. Nhượng quyền thương hiệu giúp các doanh nghiệp tạo độ phủ cho thương hiệu của mình một cách nhanh chóng và dễ dàng hơn, đồng thời giúp cải thiện chất lượng và mở rộng quy mô của hoạt động kinh doanh.

Tuy nhiên, để sử dụng hình thức kinh doanh này, các doanh nghiệp phải đối mặt với một số chi phí không nhỏ. Chi phí nhượng quyền thường không rẻ, và có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Ngoài ra, việc nhượng quyền cũng yêu cầu các doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm ngặt các qui định pháp luật liên quan, thực hiện quản lý hệ thống chặt chẽ và đảm bảo chất lượng sản phẩm/dịch vụ đáp ứng được nhu cầu của thị trường.

Tại sao cần phải nhượng quyền thương hiệu?

Nhượng quyền thương hiệu là một trong những hình thức kinh doanh đang được sử dụng để mở rộng quy mô kinh doanh một cách nhanh chóng, với chi phí và rủi ro thấp nhất. So với việc mở một cửa hàng mới hoàn toàn, chi phí để nhượng quyền thương hiệu sẽ được chia sẻ giữa các bên đối tác và công ty.

Điều này có thể đem lại lợi ích win-win cho các chủ nhượng quyền và các doanh nghiệp nhận nhượng quyền, đặc biệt là khi các thương hiệu lớn nước ngoài nhượng quyền. Tiếng tăm của các chủ nhượng quyền giúp thu hút khách hàng, còn các bên nhận nhượng quyền giúp bên cung cấp nhượng quyền tiếp cận thêm nhiều khách hàng ở các thị trường khác dễ dàng hơn.

Các loại nhượng quyền thương hiệu:

Nhượng quyền mô hình kinh doanh toàn diện (full business format franchise)

Nhượng quyền kinh doanh toàn diện là một hình thức nhượng quyền “trọn gói” trong đó bên nhận nhượng quyền ký các hợp đồng có thời hạn từ 5 đến 30 năm, phụ thuộc vào tiềm lực của công ty và chi phí có thể bỏ ra.

Khi nhượng quyền kinh doanh toàn diện, bên cung cấp nhượng quyền cung cấp cho bên nhận nhượng quyền 4 mảng chính trong kinh doanh của mình, bao gồm:

• Hệ thống (chiến lược, mô hình, quy trình vận hành được chuẩn hóa, chính sách quản lý, cẩm nang điều hành, huấn luyện, tư vấn và hỗ trợ khai trương, kiểm soát, hỗ trợ tiếp thị, quảng cáo)
• Bí quyết công nghệ sản xuất/kinh doanh
• Hệ thống thương hiệu
• Sản phẩm/dịch vụ.

Thường thì bên nhận nhượng quyền sẽ phải trả 2 khoản phí cơ bản là phí hoạt động và phí nhượng quyền ban đầu. Tuy nhiên, bên cung cấp nhượng quyền sẽ hỗ trợ bên nhận nhượng quyền trong các chi phí thiết kế và trang trí cửa hàng, mua trang thiết bị, chi phí tiếp thị và quảng cáo, cũng như các khoản chênh lệch do mua nguyên vật liệu và các chi phí tư vấn khác.

Nhượng quyền mô hình kinh doanh không toàn diện (non-business format franchise)

Hình thức nhượng quyền mô hình kinh doanh không toàn diện được hiểu đơn giản là nhượng quyền một phần của mô hình kinh doanh của bên nhượng quyền, ví dụ như nhượng quyền sản phẩm, công thức và tiếp thị, hoặc cung cấp quyền sử dụng hình ảnh thương hiệu.

Khi thực hiện hình thức nhượng quyền này, bên nhượng quyền sẽ không can thiệp quá nhiều trong quá trình vận hành và sản xuất của bên nhận nhượng quyền.

Mục đích của hình thức này là giúp tăng độ phủ của thương hiệu trên thị trường, tăng doanh thu và tạo sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh.

Nhượng quyền có tham gia quản lý (management franchise)

Hình thức nhượng quyền có sự tham gia quản lý được áp dụng chủ yếu tại các chuỗi F&B lớn hoặc các chuỗi nhà hàng – khách sạn. Ngoài việc cung cấp hình thức kinh doanh và thương hiệu, bên nhượng quyền còn cung cấp người quản lý và điều hành cho bên nhận nhượng quyền nhằm giúp cho việc giám sát và vận hành kinh doanh trở nên dễ dàng hơn. Hình thức này giúp cho bên nhận nhượng quyền tiết kiệm thời gian và công sức trong việc tìm kiếm người quản lý và đảm bảo hiệu quả kinh doanh.

Nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn (equity franchise)

Ngoài việc nhượng quyền thương hiệu cho bên nhận nhượng quyền, bên nhượng quyền cũng sẽ đầu tư một số nhỏ tiền vào công ty nhận nhượng quyền. Điều này giúp bên nhượng quyền có tiếng nói trong việc kinh doanh của bên nhận nhượng quyền, tìm hiểu được thêm về thị trường mình mới thâm nhập.

Những ưu/ nhược điểm của nhượng quyền thương hiệu

Hiện nay tại Việt Nam phổ biến nhất vẫn là nhượng quyền mô hình kinh doanh toàn diện, vậy hình thức này có những ưu và nhược điểm gì?

Ưu điểm

• Giảm thiểu rủi ro cho thương hiệu

Các thương hiệu thường chỉ muốn nhượng quyền sau khi đã có sẵn một thị phần tương đối ổn định trên thị trường. Khi đó, việc nhượng quyền có giá trị hơn và bên nhận nhượng quyền sẽ không phải tốn thời gian và công sức để xây dựng thương hiệu từ đầu. Thay vào đó, họ có thể tập trung vào việc vận hành kinh doanh một cách hiệu quả.

• Đảm bảo chất lượng

Hệ thống chuỗi cửa hàng nhượng quyền thường được giám sát chặt chẽ về chất lượng. Bộ phận quản lý nhượng quyền cố gắng đảm bảo chất lượng các chi nhánh đồng đều. Bất kỳ sai sót nào cũng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi nhượng quyền của thương hiệu.

• Quy trình hóa hệ thống

Các quy trình liên quan đến vận hành kinh doanh, thiết lập quán, thuê mướn nhân viên đều được hệ thống hóa. Những quy trình này được phân bổ cho từng chi nhánh nhận nhượng quyền để quản lý và giải quyết rắc rối dễ dàng hơn.

• Hỗ trợ tối đa từ chủ nhượng quyền

Chủ nhượng quyền phải hỗ trợ tối đa các bên nhận nhượng quyền về pháp lý, trang trí quán, và marketing. Điều này giúp bên nhận nhượng quyền dễ dàng quản lý và vận hành quán hơn.

• Đào tạo chuyên nghiệp

Tất cả nhân viên và bên nhận nhượng quyền được đào tạo đầy đủ về thương hiệu. Những kiến thức này được truyền đạt một cách chuyên nghiệp và có hệ thống, giúp nhân viên và bên nhận nhượng quyền làm việc hiệu quả.

Nhược điểm

• Không sở hữu hoàn toàn thương hiệu

Khi quyết định tham gia hình thức nhượng quyền thương hiệu, bên nhận nhượng quyền cần hiểu rằng họ không sở hữu hoàn toàn thương hiệu đó. Họ chỉ được phép sử dụng tên thương hiệu và sản phẩm/dịch vụ của bên chủ sở hữu. Nếu bên nhận nhượng quyền không đáp ứng được các yêu cầu và tiêu chuẩn của bên chủ sở hữu, rủi ro mất hợp đồng nhượng quyền là rất cao.

• Rủi ro kinh doanh chuỗi

Trong các hệ thống nhượng quyền lớn, bên nhận nhượng quyền đôi khi phải đối mặt với rủi ro kinh doanh chuỗi khi một chi nhánh trong chuỗi bị phát hiện có vấn đề như sử dụng nguyên liệu không đảm bảo, nhân viên kém chất lượng, v.v. Sự cố này có thể ảnh hưởng đến uy tín và hình ảnh của toàn bộ chuỗi cửa hàng nhượng quyền.

• Cạnh tranh trong chuỗi

Các cửa hàng nhượng quyền trong cùng một chuỗi thường cạnh tranh với nhau để đạt được các chỉ tiêu doanh thu, và để đáp ứng các mục tiêu đó, các cửa hàng có thể được thưởng hoặc giảm chi phí hợp đồng. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến một mức độ cạnh tranh khắc nghiệt, đặc biệt là đối với các cửa hàng cùng vị trí.

• Thiếu sáng tạo

Khi tham gia hình thức nhượng quyền thương hiệu, bên nhận nhượng quyền phải tuân thủ các quy trình và chính sách được đưa ra từ bên chủ sở hữu thương hiệu. Vì vậy, bên nhận nhượng quyền có thể gặp khó khăn trong việc đưa ra các ý tưởng sáng tạo và tùy chỉnh phù hợp với nhu cầu và yêu cầu của thị trường địa phương.

Cần chuẩn bị những gì khi nhượng quyền thương hiệu?

• Vốn kinh phí

Vấn đề vốn là rất quan trọng khi nhận nhượng quyền thương hiệu. Chi phí nhượng quyền thương hiệu không hề rẻ và các bên nhận nhượng quyền cần phải tính toán kỹ càng về các chi phí cố định hàng tháng, đặc biệt là trong giai đoạn đầu để tránh những rủi ro có thể xảy ra.

• Nghiên cứu thị trường để chọn thương hiệu phù hợp

Trước khi quyết định nhận nhượng quyền thương hiệu, các bên nhận nên nghiên cứu thị trường một cách kỹ lưỡng để đảm bảo rằng thương hiệu mà họ muốn nhận thật sự phù hợp và đáng đầu tư.

• Lựa chọn địa điểm

Dù thương hiệu mà bạn nhận là lớn đến đâu, nếu chọn sai địa điểm thì tất cả công sức và tiền bạc đều sẽ đi vào túi gió. Các bên nhận nhượng quyền cần phải cẩn thận trong việc lựa chọn địa điểm và được tư vấn kỹ càng bởi bên chủ thương hiệu, vì vị trí sẽ ảnh hưởng đến doanh thu cũng như hình ảnh của thương hiệu.