Hướng dẫn mẹ cách cho con bú

Làm mẹ là một thiên chức cao cả và thiêng liêng của một người phụ nữ. Và hầu hết mọi người thường cho rằng cách cho con bú là cực kỳ đơn giản. Nhưng với nhiều chị em lần đầu làm mẹ thì chắc hẳn việc đó không dễ dàng. Các mẹ hãy cùng Chăm sóc Mẹ bé tham khảo những cách cho con bú giúp bé có bữa ăn ngon hơn nhé.

Vì sao cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn ở 6 tháng đầu là điều cần thiết?

Chamsocmebe.vn - Hướng dẫn mẹ cách cho con bú — Chamsocmebe.vn – Hướng dẫn mẹ cách cho con bú

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nó chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng như đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Đặc biệt, nó dễ tiêu hóa và hấp thụ hơn sữa bò và không gây dị ứng cho trẻ. Vì vậy, cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu sẽ giúp trẻ khỏe mạnh hơn, ít có nguy cơ bị thừa cân hoặc suy dinh dưỡng và sức đề kháng cũng tốt hơn.

Việc cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu còn mang lại nhiều lợi ích khác. Hệ tiêu hóa của bé sẽ hoạt động tốt hơn và bé sẽ không phải đối mặt với tình trạng táo bón hoặc phân có mùi hôi khó chịu. Đặc biệt, nó còn giúp phát triển thị lực, hệ thần kinh và trí thông minh của bé.

Ngoài ra, việc cho con bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu còn mang lại nhiều lợi ích cho người mẹ. Nó giúp mẹ hạn chế tình trạng trầm cảm sau sinh, giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và loãng xương. Nó cũng giúp mẹ nâng cao sức đề kháng và giảm cân hiệu quả. Ngoài ra, việc cho con bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu còn giúp tránh thai tự nhiên và chấm dứt hiện tượng chảy máu âm đạo sau sinh sớm hơn.

Sự cần thiết của việc cho con bú đúng cách

Việc cho con bú đúng cách là rất quan trọng. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, sau khi sinh, mẹ nên cho bé bú ngay để bé được hưởng lợi từ dòng sữa non đầu tiên giàu dinh dưỡng. Nếu cho bé bú không đúng cách, có thể gây khó chịu cho cả hai mẹ con. Bé có thể quấy khóc do không uống được hoặc uống rất ít sữa mẹ. Mẹ có thể bị căng sữa, đau rát đầu vú và nếu tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến mất sữa.

Do đó, mẹ nên chọn tư thế cho con bú phù hợp để cả hai mẹ con đều thoải mái. Đối với những mẹ sinh mổ chưa có nhiều sữa hoặc bị tắc tia sữa, thiếu sữa do căng thẳng hoặc do quá trình mang thai, cũng có thể gây ra những hậu quả không mong muốn nếu không được xử lý kịp thời.

Cách cho bé bú mẹ đúng tư thế, con không bị sặc sữa

Để cho con bú đúng cách, trước tiên mẹ cần nắm rõ rằng có nhiều tư thế cho bé bú khác nhau. Tuy nhiên, quan trọng nhất là phải đảm bảo cả mẹ và bé đều cảm thấy thoải mái nhất và bé được bú nhiều nhất. Một số lưu ý cần thiết khi cho con bú đúng cách bao gồm:

Phần đầu và thân bé phải nằm trên cùng một đường thẳng để bé có thể nhai và nuốt dễ dàng hơn.
Bụng bé nên áp sát vào bụng mẹ để bé cảm thấy an toàn và ổn định hơn khi bú.
Mặt bé nên hướng vào vú mẹ, mũi bé đối diện với đầu vú để bé có thể dễ dàng hít khí và bú một cách thoải mái nhất.
Với bé mới sinh, bên cạnh việc đỡ đầu, mẹ cũng cần đỡ cả mông bé để giúp bé có thể nằm và bú một cách thoải mái hơn.

Những lưu ý trên sẽ giúp mẹ cho con bú đúng cách và tạo được môi trường thoải mái, an toàn cho bé trong quá trình bú mẹ.

Tư thế ngồi

Các mẹ lưu ý, do mỗi cữ bú của bé sẽ kéo dài từ 15 – 30 phút nên mẹ cần chọn cho mình chỗ ngồi có điểm tựa thoải mái nhất. Các mẹ có thể tham khảo một số tư thế ngồi cho con bú đúng cách dưới đây.

Tư thế ôm nôi

Tư thế ôm nôi là tư thế cho con bú đơn giản và dễ thực hiện mà hầu hết các mẹ áp dụng. Để thực hiện tư thế này, mẹ cần bế em bé lên bằng hai tay, sau đó ngồi xuống trên ghế hoặc giường có điểm tựa vững chắc. Bé nằm ngang trên lòng mẹ, đầu và thân bé theo một đường thẳng. Bụng của bé và mẹ áp sát vào nhau, mặt bé đối diện với núm vú.

Mẹ nên đảm bảo rằng tai, vai và hông của bé nằm trên một đường thẳng. Bé nằm nghiêng đối diện với bầu ngực của mẹ, sao cho bụng bé chạm với bụng mẹ và mặt bé chạm với ngực mẹ. Khi đã ổn định ở tư thế này, mẹ có thể bắt đầu cho bé bú. Trong trường hợp bé bú yếu, mẹ có thể dùng tay còn lại để giữ phần đầu của bé hoặc cố định đầu để tránh bé tuột khỏi miệng mẹ.

Ngoài ra, mẹ còn có thể cho bé bú theo tư thế ôm nôi – cánh tay phía đối diện. Tư thế này giống với tư thế trên nhưng cánh tay đỡ bé là tay ngược với bầu vú trẻ đang bú, phù hợp với những mẹ chỉ thuận một tay.

Lưu ý, mẹ không nên cho bé nằm ngửa chỉ với đầu nghiêng về phía ngực mẹ vì điều này sẽ làm bé cảm thấy không thoải mái khi bú mẹ và không tốt cho cổ của bé.

Tư thế ôm bóng

Tư thế ôm bóng là tư thế cho con bú phù hợp với một số trường hợp như vết thương của mẹ chưa lành do sinh mổ, đầu ti của mẹ bị dẹt hoặc tụt vào sâu bên trong khiến bé khó khăn khi bú ở các tư thế khác, bầu vú hay đầu ti của mẹ quá lớn so với miệng bé, hoặc sữa mẹ chảy quá mạnh trong khi bé bú.

Để thực hiện tư thế này, mẹ cần đặt bé nằm bên phải hoặc bên trái cánh tay sao cho miệng của bé ở vị trí ngang tầm so với đầu ti của mẹ. Mẹ sử dụng tay thuận nhất để đỡ phần đầu và gáy của bé, tay còn lại giữ phần ngực và bắt đầu cho bé bú.

Tư thế ôm bóng giúp mẹ nhìn rõ và kiểm soát đầu của con tốt hơn, hạn chế việc người bé đè lên vùng vết mổ. Ngoài ra, tư thế này còn giúp bé có thể bú được đầy đủ sữa từ đầu ti của mẹ và giúp bé nuốt dễ dàng hơn.

Tư thế giữ Koala

Ở tư thế này, mẹ sẽ ngồi thẳng và đặt bé ở trên đầu gối, rồi điều chỉnh ngực vừa tầm với miệng bé. Sau đó dùng đầu gối làm điểm tựa và mẹ sẽ giữ người trẻ bằng hai tay. Tư thế này hỗ trợ người mẹ khi bị nhức mỏi tay, không còn nhiều lực để giữ trẻ. Đây là tư thế được mô phỏng theo cách gấu Koala cho con bú.

Tư thế cho con bú ngồi tựa lưng

Người mẹ nằm ngả lưng về phía sau (có thể dựa lưng vào vách hoặc có gối kê) nghiêng một góc khoảng 45 độ. Sau đó đặt con nằm trên vùng bụng và tì vào ngực mẹ để bú. Mẹ đặt nhẹ tay trên lưng hoặc đỡ nhẹ phía sau đầu của bé. Cho con bú theo tư thế này, mẹ không cần phải dùng sức quá nhiều.

Tư thế nằm cho con bú

Cách cho con bú nằm được áp dụng trong nhiều trường hợp, bao gồm:

Cơ thể mẹ sau sinh chưa phục hồi, chưa đủ sức khỏe để ngồi cho bé bú.
Cho bé bú để bé ngủ.
Sau sinh mổ, mẹ sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi cho con bú ở tư thế nằm nghiêng hoặc nằm ngửa. Nếu mẹ sinh thường và đã khâu tầng sinh môn, nằm cho trẻ bú cũng giúp giảm căng thẳng vùng khâu.
Mẹ muốn nghỉ ngơi trong lúc cho con bú.

Cách nằm cho con bú như sau:

Mẹ nằm nghiêng và dùng gối để kê cao đùi và đầu gối.
Để trẻ nằm nghiêng với đầu quay vào ngực mẹ.
Điều chỉnh để miệng bé ở vị trí đối diện với núm vú.
Sử dụng tay để đỡ đầu bé hoặc kê gối cao hơn để tránh tình trạng sặc sữa.
Di chuyển người bé sát lại gần mẹ và bắt đầu cho bé bú.
Mẹ dùng tay còn lại để đỡ đầu hoặc ôm hông để con dễ bú hơn.

Cách cho con bú nằm được nhiều mẹ ưa chuộng vì giúp bé ti được nhiều sữa, mẹ cũng được thoải mái và thư giãn. Tuy nhiên, mẹ cần luôn tỉnh táo để quan sát và đảm bảo an toàn cho con. Nếu mẹ ngủ quên và không rút ti ra khỏi miệng con, tình trạng đầu ti đè lên mũi của bé có thể gây ngạt thở nguy hiểm.

Tư thế cho bé bú song sinh

Tư thế này là tư thế tối ưu cho các mẹ sinh đôi, giúp cho việc cho bé bú trở nên tiện lợi và hiệu quả hơn. Việc cho bé bú đồng thời từ hai bên sẽ giúp sự phát triển cân bằng của bé, đồng thời giúp mẹ tiết ra sữa đồng đều từ hai bầu ngực. Tuy nhiên, mẹ cần chú ý đảm bảo vị trí của hai bé đối với mẹ để tránh căng thẳng cơ thể và mỏi tay khi cho bé bú trong thời gian dài.

Nhận biết cách bé ngậm vú đúng hay chưa

Các mẹ có thể nhận biết con đang ngậm vú đúng cách hay không bằng các dấu hiệu sau:

Miệng bé mở rộng, ngậm sâu quầng vú và cả các mô phía dưới vì các ống dẫn sữa lớn nằm trong các mô ở phía dưới quầng vú.
Cằm con chạm vào vú mẹ.
Môi dưới của bé hướng ra ngoài.
Quầng vú phía trên miệng bé nhiều hơn phía dưới.
Lưỡi trẻ chìa ra ngoài, nằm trên môi dưới và dưới núm vú.
Miệng và lưỡi bé không cọ xát vào da vú và núm vú, không gây tổn thương vùng da và núm vú của mẹ.

Các dấu hiệu cho thấy bé đang ngậm vú sai gồm:

Miệng trẻ không mở rộng, ngậm cả mô vú phía dưới đồng thời môi mím vào.
Lưỡi trẻ đặt sau nướu/lợi hàm dưới, không ép được vào các xoang sữa.
Bé luôn quấy khóc, khó chịu trong người.

Nếu bé ngậm vú sai sẽ gây ra những hậu quả sau:

Gây đau, tổn thương núm vú của người mẹ.
Bé không bú được, không bú hết sữa có thể gây tức vú, tắc tia sữa.
Vú ứ đọng sữa sẽ dẫn đến làm giảm và ức chế việc tạo sữa.
Bé không bú đủ nên hay quấy khóc, thường xuyên đòi bú, thời gian bú cũng kéo dài hơn.
Bé chậm tăng cân do không được bú đủ sữa mẹ. Điều này khiến mẹ hiểu lầm rằng sữa mẹ không cung cấp đủ dinh dưỡng, gây lo lắng ảnh hưởng xấu đến sự tiết sữa.

Mẹo cho con bú đúng cách hay có thể mẹ chưa biết

Dưới đây là những lời khuyên hữu ích giúp mẹ kiểm soát việc cho con bú một cách dễ dàng và giảm thiểu sự khó chịu và đau đớn:

Nhận biết thời điểm bé đói: Bé sẽ cho thấy dấu hiệu bằng cách xoay đầu tìm kiếm vú, mút tay hoặc tìm cách hút vào các đồ vật xung quanh. Nếu chạm tay vào má bé, bé sẽ xoay đầu theo hướng đó.
Nhận biết bé đã bú no: Bé sẽ tự ngừng bú và không còn bú mạnh mẽ như trước, trẻ sẽ chìm vào giấc ngủ.
Quan sát cử chỉ của con: Việc quan sát con khi bú giúp mẹ kiểm soát và hỗ trợ bé bú tốt hơn.
Đảm bảo đáp ứng nhu cầu của bé và giúp bé cảm thấy thoải mái nhất.
Ôm bé sát vào người: Việc mẹ ôm bé sát vào người sẽ giúp bé ít khóc hơn và cảm thấy an toàn hơn.
Hạn chế sử dụng núm giả: Việc sử dụng núm vú giả sẽ làm bé dễ bị nhầm lẫn giữa núm giả và vú thật, gây khó khăn cho bé khi bú.
Biết thời gian bé thức và ngủ: Trong vài tuần đầu sau sinh, bé nên được bú mỗi 3 giờ. Nếu bé đang ngủ, mẹ có thể đánh thức bé bằng cách thay tã, matxa vùng lưng, bụng hay bàn chân để bé bú đúng cách.

Một số tình huống cho bé bú các mẹ nên tránh

Để tăng sản lượng sữa mẹ và đảm bảo bé có đủ sữa để bú, mẹ cần tránh những hành động sau:

Ép miệng bé vào ngực mẹ: Điều này có thể khiến bé khó thở và gặp khó khăn trong việc ngậm vú, dẫn đến việc không bú được đầy đủ và thiếu chất dinh dưỡng. Thay vì đưa bé vào vú mẹ một cách quá nhanh, mẹ nên giữ thẳng lưng và đưa miệng bé từ từ đến gần vú mẹ.
Đầu và cơ thể bé không cùng hướng: Việc này có thể ảnh hưởng đến cột sống của bé và khiến bé gặp khó khăn trong việc bú.
Cơ thể con cách xa ngực mẹ: Khi cơ thể con cách xa ngực mẹ, bé sẽ có xu hướng kéo núm vú của mẹ, gây đau và khó chịu cho mẹ. Do đó, mẹ nên giữ bé gần ngực mẹ và đưa bé đến vú mẹ để bú.