Năm 2013, chị Thủy, hiện là giám đốc một công ty logistics tại Hà Nội, quyết định mua bản quyền nhượng quyền của một công ty hàng đầu Hàn Quốc trong lĩnh vực sản phẩm dành cho mẹ và bé từ 0-10 tuổi. Vào thời điểm đó, công ty này có hơn 860 cửa hàng tại Hàn Quốc và nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Nhờ nhiều năm phân phối thành công sản phẩm độc quyền thuộc các lĩnh vực kinh doanh khác của công ty đó tại Việt Nam và được sự tin tưởng, chị Thủy may mắn được nhượng quyền tại thị trường Việt Nam mà không phải trả bất kỳ khoản phí nhượng quyền nào cho đến phí hàng tháng theo doanh thu. .

Hơn nữa, nếu xây dựng thành công thương hiệu này tại Việt Nam, chị Thủy có thể mở rộng kinh doanh bằng cách nhượng quyền thương hiệu cho các đối tác khác.

Với chị Thủy, đó là một cơ hội vô cùng may mắn bởi chi phí mua bản quyền của các thương hiệu lớn thường rất cao, khoản phí trả cho bên nhượng quyền hàng tháng cũng không hề nhỏ. Nếu so sánh, trước đó chị Thủy đã giúp một người bạn mua lại quyền nhượng quyền của một hãng trà sữa tương đối bình thường với chi phí ban đầu lên tới 1,2 tỷ đồng.

Dù chỉ cần đầu tư xây dựng mô hình và phát triển doanh nghiệp, nhưng  Thủy phải hợp tác cùng với 2 người khác do không đủ tiềm lực tài chính.

Theo yêu cầu của bên nhượng quyền, trước hết cửa hàng phải tọa lạc ở những vị trí đẹp, cơ sở vật chất tốt để đảm bảo giá trị của sản phẩm. Cửa hàng đầu tiên mà chị Thủy khai trương thành công vào năm 2013 nằm ở trung tâm thương mại Royal City, hai địa điểm khác ở Lotte và Times City cũng đã được đặt chỗ.

“Một chiếc ruy băng cho bé sơ sinh bình thường có giá cả trăm nghìn đồng. Đơn hàng nhỏ chỉ vài món có thể lên tới hàng chục triệu đồng. Chưa kể khi giao cho khách, họ còn mua của nhà cung cấp khác”, chị Thủy nói.

Thiết kế cửa hàng phải theo mẫu do đối tác Hàn Quốc cung cấp, thậm chí họ còn cử người về lắp ráp cùng với đội của chị Thủy. Nhiều nguyên liệu còn phải nhập khẩu từ Hàn Quốc.

“Yêu cầu của họ rất khắt khe, ánh sáng ra sao, bố trí đồ đạc ra sao, chính xác đến từng centimet. Mình mắc lỗi nhỏ là yêu cầu sửa ngay. Chính vì thế gian hàng của mình được đánh giá là một trong những gian hàng bắt mắt nhất tại Royal City lúc đó”, chị nhớ lại.

Năm 2013 cũng là thời điểm Tập đoàn Vingroup khai trương tổ hợp thương mại và giải trí Royal City. Vì vậy, dù lượng khách đông nhưng họ chỉ tò mò ghé qua, còn tỷ lệ mua hàng, nhất là tại các cửa hàng trong khu phức hợp này không cao.

Không lên kế hoạch từ trước

Đầu tiên, việc quyết định nhượng quyền thương hiệu đã được thực hiện nhanh chóng mà không có kế hoạch cụ thể trước đó. Chưa có đủ yếu tố về đội ngũ và số lượng nhân viên cần chuẩn bị.

Theo chị Thuỷ, đây là một vấn đề chung của rất nhiều người kinh doanh ở Việt Nam, đặc biệt là những người kinh doanh nhỏ lẻ. Họ thường học các khóa đào tạo về quản lý tài chính, nhưng lại chỉ được giảng dạy các “mẹo” để đạt được vốn ngân hàng một cách thuận lợi nhất, học cách để đạt được mục tiêu mà không cần phải tuân thủ quy trình chuẩn hơn.

Chị Thuỷ cho rằng: “Ở quy mô nhỏ, không thể nhận ra được sự quan trọng của việc chuẩn bị kỹ càng. Tuy nhiên, khi phát triển và lớn lên, nếu không đưa ra quy trình chuẩn chỉnh, doanh nghiệp sẽ rất dễ bị sụp đổ và có rất ít người quan tâm đến việc phòng tránh rủi ro”.

Thiếu sót về mặt quản trị nhân sự

Chị Thuỷ phát hiện rằng có nhiều thiếu sót trong quản trị nhân sự. Với nhiều năm kinh nghiệm làm việc với đối tác nước ngoài, chị hiểu rõ chuẩn mực phong cách làm việc của họ. Tuy nhiên, đối tác Việt Nam của chị, dù có công ty riêng nhưng vẫn áp dụng phong cách kinh doanh buôn bán nhỏ lẻ. Chị muốn hướng đến phong cách chuyên nghiệp, thân thiện của nhân viên như ở hơn 860 cửa hàng khác khi kinh doanh nhượng quyền một thương hiệu đến từ Hàn Quốc. Chị cho rằng đào tạo nhân viên không khó vì hầu hết họ là sinh viên, rất ngoan ngoãn, lễ phép và có tinh thần cầu tiến.

Tuy nhiên, việc quản trị nhân sự gặp nhiều khó khăn vì có tới 3 chủ, mỗi người có một tính cách khác nhau, không thấu hiểu lẫn nhau và không đồng ý về quan điểm quản lý của nhau. Điều này dẫn đến nhiều sự cố xảy ra. Mỗi người trong số họ đều muốn kiểm soát và quản lý khác nhau, khiến cho văn hoá khen, chê không được áp dụng đúng cách. Thay vì chỉ bảo tận tình, họ sử dụng lời nói và cách quản lý nhân sự không được văn hoá, thậm chí mắng chửi nhân viên ngay cả lúc nửa đêm. Chị Thuỷ cho rằng, điều này không thể chấp nhận được vì sẽ ảnh hưởng đến sự chịu đựng của nhân viên.

Việc hợp tác kinh doanh giữa ba người cũng gặp nhiều vấn đề khó khăn. Niềm tin là yếu tố quan trọng nhưng phải đi kèm với một cam kết bằng văn bản, giấy tờ. Chỉ cam kết bằng miệng không đủ để đảm bảo sự ổn định và tránh được các rủi ro. Hiện tại, chị Thuỷ không đủ khả năng để tiếp tục vì gánh nặng quá lớn và sợ rằng thất bại sẽ khiến mình phải chịu trách nhiệm đơn độc. Đó là một bài học đau đớn.

Nên tìm hiểu kĩ càng trước khi quyết định

Nhượng quyền thương hiệu là một sự lựa chọn tốt cho những người muốn bắt đầu kinh doanh mà không có nhiều kinh nghiệm trong ngành, muốn bắt đầu kinh doanh ngay mà không phải tốn công sức xây dựng thương hiệu từ đầu.

Theo chuyên gia về nhượng quyền Nguyễn Phi Vân, Chủ tịch Công ty Retail & Franchise Asia, tại hội thảo trực tuyến gần đây về chủ đề Tăng trưởng thông qua nhượng quyền và cấp phép, trong vòng 3 năm tới sẽ có nhiều thương hiệu nước ngoài đổ vào Việt Nam theo hình thức nhượng quyền thương mại, đặc biệt là các thương hiệu đến từ các nền kinh tế trong khu vực như Hong Kong, Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan, Nhật Bản,… vì người châu Á thường linh hoạt và dễ làm việc với nhau hơn.

Xu hướng mua nhượng quyền của các doanh nghiệp vừa và nhỏ từ các doanh nghiệp trong khu vực vẫn sẽ tăng cao. Tuy nhiên, đối với các thương hiệu quốc tế lớn có tuổi đời hàng trăm năm, việc mua nhượng quyền đòi hỏi khả năng tài chính và nguồn lực rất lớn, do đó có thể sẽ chậm lại.

Theo bà Nguyễn Phi Vân, việc nhượng quyền kinh doanh có thể diễn ra ở tất cả các ngành nghề, miễn là có mô hình kinh doanh. Khi có vốn, người kinh doanh cần xác định liệu họ muốn kinh doanh theo đam mê, sở thích hay muốn tìm một mô hình có thể kiếm tiền nhanh nhất. Bà Vân khuyên rằng, nếu có vốn rồi, người kinh doanh nên trả lời câu hỏi “Mình thích ngành gì?” để tìm kiếm và lựa chọn kinh doanh nhượng quyền thương hiệu: ví dụ như các quán cà phê, trà sữa, spa, chi nhánh về mỹ phẩm,… và đặc biệt là nên chọn một ngành mà họ thích để đầu tư tiền bạc và tâm sức vào xây dựng và phát triển.

Để mua nhượng quyền thương hiệu thành công, cần phải tìm hiểu về các mô hình kinh doanh có hoà vốn đầu tư nhanh với lợi nhuận ròng cao trên thị trường. Mỗi thương hiệu sẽ có mô hình tài chính khác nhau, do đó cần phải nghiên cứu kỹ trước khi đưa ra quyết định. Cần xác định dự toán về doanh số và lợi nhuận ròng để chuẩn bị cho việc mua nhượng quyền thương hiệu.

Bà Vân đã chia sẻ kinh nghiệm khi mua nhượng quyền mô hình giáo dục của Phần Lan. Cô đã yêu cầu phía nhượng quyền cung cấp phân tích tài chính của một chi nhánh để xem liệu việc mua nhượng quyền có mang lại lợi nhuận hay không. Theo ví dụ này, nếu một mô hình đang lãi 10% và mục tiêu là đưa đối tác lên mức lãi 10%, có hai cách để đạt được mục tiêu này. Thứ nhất, cần điều chỉnh mô hình kinh doanh để lợi nhuận ròng tăng lên 15-20% trước khi thu phí. Thứ hai, có thể vừa điều chỉnh mô hình để tăng lợi nhuận ròng và vừa thực hiện nhượng quyền với mức phí thấp để có thêm chi nhánh và gia tăng giá trị thương hiệu.

Quan hệ hai bên trong việc mua nhượng quyền thương hiệu rất quan trọng để cùng giúp nhau phát triển và tránh tranh chấp. Để thành công trong việc mua nhượng quyền thương hiệu, cần xem xét nền tảng, vận hành hiệu quả, hỗ trợ bên nhận nhượng quyền và chuẩn bị các phương tiện hỗ trợ.

Cuối cùng, nhượng quyền thương hiệu là một lĩnh vực phát triển nhanh nhưng cũng rất khó vì yêu cầu tính nhân văn cao. Để tránh các tranh chấp giữa các bên, cần xây dựng một mối quan hệ tốt giữa con người với con người và cùng đồng hành trong quá trình phát triển.

Chăm sóc Mẹ bé xin chúc các bạn thành công với những dự định của mình.