Chăm sóc bé sơ sinh vốn đã rất quan trọng, nhưng bên cạnh đó không thể lơ là việc chăm sóc mẹ sau sinh. Đặc biệt là trong 30 ngày đầu tiên sau sinh, hơn ai hết mẹ cần được chăm sóc thật sự cẩn thận để sức khoẻ mau hồi phục và chuẩn bị năng lượng sẵn sàng để vượt qua rất nhiều khó khăn ở vai trò làm mẹ thiêng liêng mà cao quý.

Chăm sóc mẹ sau sinh có tính quyết định quan trọng tới việc phục hồi của sản phụ, và đặc biệt là sức khoẻ sau này. Vì vậy, hơn ai hết mẹ cần hết sức chú ý trong sinh hoạt, ăn uống, ngủ nghỉ để cơ thể mau phục hồi và bảo đảm sức khỏe về lâu dài sau này các mẹ nhé!

Bạn luôn luôn cần một khoảng thời gian để phục hồi sức khỏe sau sinh ngay cả khi quá trình chuyển dạ và sinh con diễn ra nhanh, dễ dàng . Bởi sau 9 tháng mang thai và sinh nở vất vả đã vắt kiệt sức, cũng như gây ra nhiều tổn thương cho cơ thể mẹ.

Sau này sức khỏe của bạn sẽ yếu đi rất nhiều nếu không có thời gian để cơ thể nghỉ ngơi, bồi bổ, chữa lành các tổn thương trong quá trình này gây ra.

Vậy mẹ phải chăm sóc sau sinh như thế nào cho đúng cách?

Những biến đổi của cơ thể phụ nữ sau khi sinh

Dưới đây là những thay đổi cơ bản, dễ xảy ra ở phụ nữ sau sinh, mẹ và gia đình cần lưu ý để chăm sóc mẹ sau sinh và giữ gìn sức khỏe một cách tốt nhất nhé:

Giảm cân ngay

Trong ngay giai đoạn sau sinh, hầu hết phụ nữ sẽ giảm khoảng 5,5kg ngay. 5,5kg này sẽ bao gồm khoảng 3-4kg trọng lượng em bé và cộng với 0,5-1kg trọng lượng nhau thai, gần 1kg máu và nước ối. Vào mẹ cũng đừng quá lo lắng khi vào những ngày cuối của tuần đầu sau sinh, bạn còn có thể giảm thêm khoảng 2kg nữa nhờ cơ thể lúc này không còn tình trạng bị tích nước nữa.

Tuy nhiên, để mẹ có thể lấy lại vóc dáng như trước khi mang thai, nhất là phần bụng thì mẹ cần phải có một sự nỗ lực tập luyện và chế độ ăn hợp lý khoảng thời gian từ 6 tháng đến 1 năm, thậm chí có nhiều mẹ còn mất đến vài năm.

Có máu thải ra từ tử cung

Tình trạng này sẽ xảy ra sau khi em bé ra đời, lúc này những tế bào tạo lớp đệm tử cung của mẹ bắt đầu bong và trôi ra khỏi âm đạo gọi là sản dịch. Sản dịch có lẫn máu, màu đỏ tươi như kinh nguyệt, sau đó sẽ nhạt màu dần và cuối cùng là có màu trắng hoặc vàng trước khi hết hẳn hiện tượng này. Sản dịch thường rỉ ra ngoài tử cung trong vòng khoảng 2 tuần nên các mẹ không nên lo lắng, sợ hãi.

Tâm trạng không ổn định

Nhiều bà mẹ sinh con so (sinh con lần đầu) mắc phải chứng “u buồn sau sinh” đặc biệt là trong giai đoạn một hoặc hai tuần đầu sau sinh. Triệu chứng này xuất hiện khiến sản phụ trở lên buồn rầu, chán nản, kiệt sức, mất ngủ hoặc cảm thấy bế tắc và lo âu.

Bên cạnh đó, khẩu vị cũng mẹ cũng có sự thay đổi, mẹ có thể muốn ăn nhiều hơn hoặc ít hơn. Tuy nhiên, mẹ không nên lo lắng quá vì sự thay đổi cảm xúc thất thường này thường sẽ chỉ biến mất trong vòng 2-3 tuần. Các mẹ chú ý đến sức khoẻ của mình nhé!

Mẹ sau sinh khi nào nên đến bệnh viện?

Sau khi sinh mẹ càng cần để ý đến sức khoẻ mình nhiều hơn, nếu sản phụ xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm dưới đây thì phải đến ngay bệnh viện để thăm khám và điều trị kịp thời:

Chảy máu âm đạo nhiều bất thường

Đây có thể coi là hiện tượng các triệu chứng xuất huyết hậu sản rất nguy hiểm tới sức khoẻ của mẹ. Nếu không được để ý và chữa trị kịp thời thì có thể đe dọa đến tính mạng của sản phụ.

• Dịch chảy ra và thấm ướt một miếng băng vệ sinh trong chưa tới một giờ
• Dịch có lẫn máu cục lớn, chảy máu đỏ tươi trong bốn ngày hoặc nhiều hơn sau khi sinh
• Sốc, choáng váng
• Suy nhược
• Tim đập nhanh, thở nông hoặc thở gấp
• Ớn lạnh
• Mất ngủ triền miên
• Rối loạn, hoảng loạn về tinh thần

Nhiễm khuẩn hậu sản

Nhiễm khuẩn hậu sản là hiện tượng nguy hiểm không những khiến cơ thể người mẹ bị đau đớn, kiệt sức bên cạnh đó cũng có thể gặp nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời. Thông thường các triệu chứng của nhiễm khuẩn hậu sản mẹ cần chú ý bao gồm:

• Sốt
• Đau bụng dưới
• Chất bài tiết có mùi hôi khó chịu (dấu hiệu viêm màng trong dạ con)
• Khi đi tiểu sẽ khó, tiểu buốt, nước tiểu vẩn đục hoặc có lẫn máu (dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu)
• Tấy đỏ, đau, chảy mủ hoặc sưng xung quanh vết thương (vết rạch sinh mổ, rạch âm hộ hoặc vết rách)
• Một bên ngực bị đau tức, bên cạnh căng cứng còn tấy đỏ kèm sốt, ớn lạnh, đau cơ hay mệt mỏi và có thể đau đầu (dấu hiệu viêm vú, nhiễm trùng vú)

Trầm cảm

Đây là căn bệnh mà các mẹ sau sinh rất dễ mắc phải. Trầm cảm không chỉ khiến phụ nữ sau sinh mất ngủ mà còn dễ hành động dại dột gây nguy hiểm để các cơ thể mẹ và bé con sau sinh. Hiện tượng này còn gây mất sữa cho mẹ, không có sữa cho con bú, khi không may mắc phải các mẹ cần được giải toả và điều trị tâm lý kịp thời. Các dấu hiệu trầm cảm sau sinh mẹ nên chú ý như:

• Mất ngủ
• Có những suy nghĩ tiêu cực muốn làm hại em bé
• Khóc ròng kéo dài trong vài ngày, tâm trạng suy sụp
• Có cảm giác hoảng sợ hoặc luôn luôn oán hận một sự việc hay một người nào đó.

Các cách chăm sóc mẹ sau sinh thường để mau phục hồi

Cuộc sống của mẹ vốn đã bận rộn với quỹ thời gian 24 giờ, mẹ luôn là người phụ nữ ” giỏi việc nước, đảm việc nhà “, nhưng kể từ khi có thêm bé quỹ thời gian ít ỏi để mẹ nghỉ ngơi thư giãn càng trở lên eo hẹp, mẹ khó có thể thực hiện cùng lúc nhiều việc. Tuy nhiên, mẹ có thể lựa chọn thông minh vài việc và tập trung thực hiện để cải thiện tâm lý cũng như sức khỏe sau sinh như sau:

Theo dõi dấu hiệu sinh tồn (mạch, huyết áp, nhiệt độ)

Khi chăm sóc bà bầu sau sinh, vệ sinh cá nhân hay dinh dưỡng là điều vô cùng quan trọng nhưng bên cạnh đó, điều thường bị nhiều gia đình bỏ qua là theo dõi dấu hiệu sinh tồn của mẹ. Cụ thể là mạch đập, huyết áp và nhiệt độ, những điều này phản ánh trực tiếp và rõ ràng nhất tình trạng và nhu cầu sức khoẻ của mẹ sau sinh

Nếu không thể tự theo dõi, ngoài việc mẹ có thể nhờ bác sĩ riêng thì việc sử dụng những dịch vụ chăm sóc sản phụ tại nhà để có thể theo dỗi và khắc phục những vấn đề về sức khỏe sau sinh kịp thời cũng là sự lựa chọn tối ưu đối với mẹ và gia đình.

Theo dõi co hồi tử cung và sản dịch

Như đã chia sẻ ở trế, sản dịch sau sinh thường kéo dài khoảng 7 ngày và có màu như kinh nguyệt, mùi tanh nồng rồi chuyển sang hồng nhạt vào những ngày tiếp theo. Thông thường, sản dịch sẽ hết hẳn sau 4 tuần.

Và nếu như mẹ lo lắng không biết sau sinh bao lâu thì có thể có kinh trở lại thì câu trả lời cho mẹ là sau khi hết sản dịch. Có nghĩa là mẹ có thể có kinh trở lại như thường kỳ sau khi sinh bé được 4 tuần. Mẹ cũng cần lưu ý biện pháp tránh thai vì rất dễ có thai sau sinh các mẹ nhé!

Bên cạnh đó, nếu tử cung mẹ bị co thắt gây đau thì có thể chườm đá hoặc dùng thuốc giảm đau và khi tình trạng trở nặng thì mẹ hãy đến gặp bác sĩ ngay các mẹ nhé!

Chăm sóc sau sinh cho nhũ hoa

Chắc hẳn các mẹ cũng tìm hiểu và cũng biết trong thời gian cho con bú, vú bị căng sữa liên tục khiến ngực mẹ biến dạng. Bên cạnh đó, nhiều chị em chưa biết cách cho con bú đúng cách dẫn đến tình trạng ngực bị chảy xệ, nhũ hoa bị thâm sạm.

Vì thế bên cạnh chăm sóc cho bé, đảm bảo bé được ăn no thì chị em cũng nên chú ý đến việc chăm sóc vòng 1 của mình và luôn đảm bảo cho bé bú đều 2 bên vú. Ngoài ra, massage nhẹ nhàng vùng ngực trước khi cho con bú để giúp tiết sữa nhanh hơn cũng là sự lựa chọn tối ưu cho các mẹ.

Chăm sóc sau sinh cho vùng kín

Đối với các mẹ sinh quá trình sinh thường, cắt (hoặc rạch) tầng sinh môn là thủ thuật thường gặp. Bác sĩ có thể rạch khu vực giữa âm đạo và hậu môn (gọi là đáy chậu) để hỗ trợ cho việc chuyển dạ thành công.

Và điều tất yếu là sau quá trình sinh thường, khu vực bị rạch trở nên rất nhạy cảm trong vài ngày hoặc vài tuần đầu tiên sau sinh nên có thể gây đau khi bạn ngồi, đi lại, ho hay hắt hơi.

Để làm giảm sưng, đau hay giảm ngứa ở khu vực rạch tầng sinh môn, một vài gợi ý chăm sóc mẹ sau sinh thường sau có thể sẽ giúp ích cho các mẹ:

• Đá lạnh: Trong vòng 24 giờ đầu tiên sau sinh, hãy chườm một túi nước đá vào khu vực sinh môn.
• Nước ấm: Vệ sinh bằng nước muối ấm sẽ là lựa chọn hữu hiệu
• Nghỉ ngơi: Mẹ đừng nằm ngửa mà hãy nằm nghiêng vì tư thể này tốt hơn và có thể làm giảm bớt áp lực lên tầng sinh môn. Mẹ hãy nghỉ ngời và cố gắng hạn chế không nên ngồi hoặc đứng quá lâu.
• Bài tập Kegel: Thực hiện bài tập Kegel sẽ giúp mẹ tăng cường cơ bắp ở đáy chậu, giúp khu vực này mau lành. Để bắt đầu, hãy thắt chặt cơ như lúc đang cố nín tiểu và 10 giây sau đó, thả lỏng. Mẹ cố gắng duy trì và lặp lại 20 lần. Với bài tập này các mẹ có thể luyện tập bất kỳ lúc nào.
• Giữ vệ sinh: Luôn giữ cho vùng sinh môn sạch sẽ, khô ráo bằng cách thay băng vệ sinh thường xuyên, ít nhất 4 tiếng một lần.
• Bên cạnh đó, mẹ cũng cần mặc quần áo thoải mái và nên giữ chế độ ăn uống giàu chất xơ, uống đủ nước để đảm bảo ruột mềm, đi tiêu đầy đủ.

Nếu quá trình chăm sóc mẹ sau sinh tốt thì vết khâu tầng sinh môn sẽ liền hoàn toàn sau 2-3 tuần, mẹ phục hồi cảm giác ban đầu và quan hệ vợ chồng cũng có thể trở lại sau 2 tháng sinh em bé.

Ngược lại, nếu chăm sóc vùng kín không chu đáo, người mẹ có thể gặp phải một trong những vấn đề như vết thương bị nhiễm khuẩn, có dấu hiệu sưng tấy, rát hoặc ngứa, có mùi hôi khó chịu, khí hư (huyết trắng), viêm nấm, đau rát khi “yêu”.

Vì thế, chăm sóc vùng kín là vấn đề chăm sóc quan trọng, mẹ không nên lơ là việc chăm sóc vùng kín sau sinh đặc biệt là trong vòng 1 tháng sau khi sinh các mẹ nhé!